40% meer kinderen in onze scholen
Het aantal plaatsen in het Nederlandstalig onderwijs in Molenbeek is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Binnen ons gemeenteonderwijs zijn er op 15 jaar tijd meer dan 40% plaatsen bijgekomen. We doen dus forse inspanningen om zoveel mogelijk kinderen in het Nederlands naar school te laten gaan. Toch moeten we oppassen dat we niet meer aanbod dan vraag creëren, zeker rekening houdende met het structureel lerarentekort.
Tot aan de 2de Wereldoorlog was Nederlands de voertaal in het openbaar Brussels basisonderwijs. Hierna wint het Frans aan belang en zakt het aantal Nederlandstalige leerlingen naar een historisch dieptepunt in 1984. Het toenmalig Molenbeeks gemeentebestuur besliste om volop te investeren en reclame te maken voor het Nederlandstalig onderwijs. Ook in de rest van Brussel en vanuit Vlaanderen werden er extra inspanningen gedaan om het Nederlandstalig onderwijs te redden. Dit wierp zijn vruchten af met een sterke groei eind jaren 90 en dit werd verdergezet in de 21ste eeuw.
Molenbeek investeert massaal in onderwijs
De investeringen in Molenbeek zorgen nu nog altijd voor een groei van het aantal leerlingen in het basisonderwijs. Er zijn maar liefst vijf Nederlandstalige gemeentescholen, vijf scholen van de Vlaamse Gemeenschap (GO!) en zeven vrije scholen. Onze gemeentescholen zijn het sterkst gegroeid met 2 volledig vernieuwde scholen (De Knipoog en Ket & Co) en ook uitbreidingen in de andere scholen. In 2005 hadden we in totaal 905 ingeschreven kinderen, in 2020 waren dit er maar liefst 1505 (stijging van 40%). Ondertussen zijn er nog een 50-tal kinderen bijgekomen en komen we stilaan aan onze maximumcapaciteit. Indien we de periode 2005-2020 vergelijken met de toename van Nederlandstalig basisonderwijs het hele Gewest zien we een stijging van ‘slechts’ 16%.
We werken in Molenbeek nauw samen met de Vlaamse Gemeenschap om ook buiten het gemeenteonderwijs extra plaatsen te creëren. Zo werd recent de basisschool Eugene Laermans geopend en wordt er nog een nieuwe basisschool gebouwd op een gemeentelijk stuk grond in de Ulensstraat (in totaal 660 extra plaatsen).
Perspective deed recent onderzoek naar het aantal onderwijsplaatsen in het Brussels Gewest (Franstalig en Nederlandstalig). Hieruit blijkt duidelijk dat meer en meer ouders kiezen voor het Nederlandstalig onderwijs. Dit in combinatie met een enorme bevolkingsgroei tussen 2007-2012 heeft voor een enorme toename van aantal leerlingen gezorgd. Die groei werd door de inspanningen van de Vlaamse Gemeenschap goed opgevangen in het Nederlandstalig basisonderwijs.
Sinds 2014 is de algemene bevolkingstoename in het Brussels Gewest gestopt en is er zelfs een daling ingezet. De problemen die zich nu nog voordoen bij inschrijvingen in het Nederlandstalig kleuteronderwijs hebben dus niet zozeer te maken met een gebrek aan capaciteit, maar eerder met een gebrek aan spreiding van de scholen binnen Brussel. Molenbeek doet bijvoorbeeld een veel grotere inspanning dan andere Brusselse gemeenten. In hoog Brussel zijn er zelfs verschillende gemeenten zonder Nederlandstalig gemeenteonderwijs (Etterbeek, Elsene, Oudergem,…).
Te weinig capaciteit secundair onderwijs
De bevolkingstoename van 2007-2012 zorgt nu wel voor problemen in het secundair onderwijs, er is op korte termijn te weinig plaats om de snelle groei op te vangen omdat verschillende bouwprojecten vertraging hebben opgelopen. Dit wordt normaal opgevangen door de in totaal 12.500 nieuwe plaatsen die voorzien zijn tegen 2025. Iets meer dan een vierde (3.500) hiervan wordt voorzien in het Nederlandstalig onderwijs.
Molenbeek neemt met de bouw van drie nieuwe Nederlandstalige secundaire scholen andermaal een prominente plaats in. Op de St-Michelsite openden twee scholen afgelopen schooljaar hun deuren. De scholen bestonden al en verhuisden naar Molenbeek, maar wel met een serieuze capaciteitsuitbreiding van in het totaal 1.167 plaatsen. Het nieuwste project is de bouw van een secundaire school aan het Weststation. De Egied Van Broeckhovenschool voorziet plaats voor 850 leerlingen en opent in september 2023 haar deuren. De nieuwe scholen zijn welgekomen want Molenbeek had nood aan een inhaalbeweging. Tussen 2005 en 2020 waren er in totaal (FR en NDLS) slechts 200 plaatsen bijgekomen. Hierin zat dus nog niet de St-Michelsite en samen met de nieuwe school aan Weststation zal er in de nabije toekomst ongeveer evenveel plaats zijn in het Nederlandstalig onderwijs als in het Franstalig (allebei +- 2500).
Overcapaciteit in 2030?
In 2025 wordt het absolute hoogtepunt verwacht van het totaal aantal leerlingen in het secundair onderwijs. Daarna wordt er net als in het basisonderwijs een daling voorspeld. Toch staan er ook na 2025 projecten gepland om plaatsen te creëren. Volgens Perspective zouden we hierdoor een overaanbod creëren. Vooral in het basisonderwijs zou het overaanbod groot worden en zullen scholen moeten concurreren om hun (nieuwe) klassen gevuld te krijgen.
Het is dus belangrijk dat hiermee rekening gehouden wordt bij toekomstige projecten. Vooral in het kader van het structureel tekort aan leerkrachten moet nagedacht worden of nieuwe scholen echt wel nodig zijn. Want met nieuwe klassen ben je niks als er geen leerkrachten zijn om les te geven.
Er wordt volgens mij beter geïnvesteerd in de renovatie van de reeds bestaande infrastructuur. De kwaliteit van ons onderwijs kan erop vooruit gaan door de bezettingsgraad van de bestaande schoolgebouwen te verlagen. Vooral langs Franstalige kant ligt het aantal leerlingen per infrastructuur vaak te hoog. In Molenbeek zijn we alvast aan een heuse inhaalbeweging bezig en investeren we massaal in de vernieuwing en verruiming van onze schoolinfrastructuur.
Foto: de vernieuwde GBS De Knipoog opende in 2016 haar deuren
